کلاه قرمزی نام شخصیت عروسکی ایرانی است که توسط ایرج طهماسب و حمید جبلی خلق شده است؛ بیش از دو دهه فعالیت در عرصهٔ سینما و تلویزیون این عروسک را به پدیدهای فرهنگی تبدیل کرد که توانست مخاطبان زیادی در بین نسلهای گوناگون پیدا کند. فیلمهای ساخته شده براساس این شخصیت از پرفروشترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران است و مجموعههای تلویزیونی آن یقینا برای هر نسلی خاطره انگیز و جذاب است؛ کلاه قرمزی حتی در چند بازی کامپیوتری و موبایلی نیز سبب جلب محبوبیت برای تولیدکنندگان آن بازیها شده!
کلاه قرمزی کی بازیگر شد!؟
کلاه قرمزی برای اولین بار در مجموعهای تلویزیونی به نام صندوق پست که در ابتدای دههٔ ۱۳۷۰ پخش میشد ظاهر شد. نمايش عروسكي كلاه قرمزي اولين بار در برنامه اي با نام «صندوق پست» به همراه عروسك های دیگری همچون جقجقه و فرفره ، ژولي و پولي و گلابي اجرا شد.
پس از آن کلاه قرمزی در سه فیلم سینمایی کلاه قرمزی و پسرخاله (۱۳۷۳)، کلاه قرمزی و سروناز (۱۳۸۱) و کلاه قرمزی و بچه ننه (۱۳۹۱) بازی کرد.
از سال ۱۳۸۸ کلاه قرمزی در مجموعه ای جدید با همراهی چند عروسک دیگر در قالب جُنگ نوروزی به تلویزیون راه یافت و در آن سال پرمخاطبترین برنامه نوروزی شد. ویژهبرنامههای نوروزی کلاه قرمزی تا امروز ادامه دارد.
کلاه قرمزی اول قرار بود فقط یک مورچه باشد!
کلاه قرمزی در واقع یک مورچه عروسکی بود که از آن در برنامه «شانه به سر دانا» استفاده میشد و سازنده آن مسعود صادقیان بود. وی سابقه ساخت عروسکهای برنامه هادی و هدی، مدرسه موشها و السون و ولسون رو در کارنامه خود دارد. چند سال بعد برای ساخت برنامه صندوق پست این عروسک از آرشیو بیرون کشیده شده و با ایجاد تغییراتی توسط مرضیه برومند به کلاه قرمزی اولیه تبدیل میشود.
ایرج طهماسب و حمید جبلی، نویسنده و کارگردان این مجموعه تلویزیونی محبوب، در یک گفتو گوی مطبوعاتی با ماهنامه ۲۴ تعریف کردهاند که به دلیل کمبود بودجه، امکان ساخت عروسکهای جدید برای برنامه را نداشتهاند. به همین خاطر از عروسکهای نه چندان شناخته شده آرشیو تلویزیون استفاده میکردهاند و این عروسکها را برای حضور برابر دوربین، مقداری تغییر شکل میدادهاند.
پسرخاله اول «لاک پشت» بود!
کلاه قرمزی، عروسک یک مورچه بود با شاخکهای بلند. پسرخاله، قدیمیترین عروسک همراه کلاه قرمزی در این مجموعه هم قبلا عروسک یک لاکپشت بوده که در این برنامه تبدیل به انسان شده است.
حمید جبلی که صداپیشه نقشهای پسرخاله و کلاه قرمزی هم هست، تعریف کرده که ورود عروسک کلاه قرمزی به استودیو کاملا تصادفی بوده و او اصلا قرار نبوده به شخصیت ثابت برنامه «صندوق پست» تبدیل شود.
کلاه قرمزی فقط قرار بود یک بار نمایش داده شود!
کلاه قرمزی قرار بود فقط در یکی از قسمتهای برنامه صندوق پست به عنوان مهمانی که حرف زدن بلد نیست حضور داشته باشد، اما به دلیل استقبال بینظیر مردم از همان یک قسمت، تبدیل به عضو ثابت این برنامه شد و رفته رفته شکل عروسک و صداش تغییر کرده و تبدیل به شخصیتی میشود که همه میشناسند.
رکوردشکنیهای کلاه قرمزی!
گرچه آمار دقیقی از فروش فیلمهای دهه ۱۳۷۰ در دست نیست،اما بنا بر آمار ناقص موجود، فیلم کلاهقرمزی و پسرخاله در عرض حدود سه ماه با قیمت بلیط میانگین ۸۰ تومان توانست در اکران تهران به رقم ۱۷۱ میلیون تومان دست یابد.یعنی با احتساب میانگین بلیط 5000 تومانی در سال 1392 رقم فروش فیلم کلاه قرمزی و پسرخاله چیزی حدود 10 میلیارد تومان میشود! بنابراین شاید بتوان فیلم سینمایی «کلاه قرمزی و پسرخاله» را بعد از فیلم «عقابها» ساخته ساموئل خاچیکیان پر بیننده ترین فیلم تاریخ سینمای ایران دانست!
حمید جبلی: بزرگترین مخالف و مانع خودش!
در فیلم سینمایی کلاه قرمزی و پسرخاله، حمید جبلی در نقش دربان صدا و سیما بزرگترین مانع ورود کلاه قرمزی معرفی میشود و این در حالی است که حمید جبلی، خالق، دوبلور و درواقع خود کلاه قرمزی است! این خلاقیت زیبا و ظریف یقینا ذهن هر بیننده آگاه به این موضوع را متوجه اوج دقت، خلاقیت و نوآوری خالقان این شخصیت میکند.
کلاه قرمزی را خلاقیت بازیگر کرد!
گرچه به نظر میرسد چیزی که سبب شد کلاهقرمزی ازیک بازیگر مهمان به یک شخصیت ثابت تبدیل شود، تیزبینی و دقت نظر دست اندرکاران برنامه صندوق پست در تشخیص استقبال مردم از این شخصیت بوده، اما حقیقت آن است بازیگوشیهای خنده دار و البته خلاقانه او بود که علیرغم بیشیله بودن، نکات آموزشی ارزندهای را به دور از روش نصیحت مستقیم که نه تنها در آن زمان، بلکه حتی امروز نیز در برنامهها رواج دارد بود.دور از ذهن نیست که بگوییم خلاقیت خالقان این شخصیت در نوآوری شیوه آموزش بود که این شخصیت معمولا خطاکار(!) شیطون را در دل همه جا کرد! تا جایی که محمدحسن ساکی، منتقد سینما میگوید:
«کلاه قرمزی نمونه شاخص یک پسربچه است که میتواند در همه نسلها حضور داشته باشد. او پسری بازیگوش، شیطان، حاضرجواب و تنبل است. طبقه اقتصادی روشنی هم ندارد. ویژگیهایی که به او این امکان را میدهد که در بین نسلها حرکت کند … کلاه قرمزی فقط یک کاراکتر نیست. او حتی فقط یک عروسک نیست بلکه پدیدهای فرهنگی است. این را میتوان به خوبی از موفقیت و میزان مخاطبش دریافت.»
یا در جای دیگر، نیکو شریفی، روزنامهنگار، مینویسد:
«شاید کلاهقرمزی (که پخش مجددش بعد از بیش از ده سال وقفه، در عید ۸۸ آغاز شد) تنها برنامهای در تلویزیون باشد که بشود گفت به اندازه برنامه ورزشی ۹۰ با تهیهکنندگی و اجرای عادل فردوسیپور مخاطب دارد. خیل عظیم کودکان و بزرگسالانی که این برنامه را در تلویزیون و اینترنت تماشا میکنند، و مهمتر، آنهایی که فقط همین برنامه را از بین برنامههای تلویزیون میپسندند شاهدی بر این ادعاست.»
کلاه قرمزی در یک نگاه:
کلاه قرمزی عروسکی است که از یک مهمان افتخاری، به یک بازیگر ثابت سینما و تلویزیون و حتی چند بازی کامپیوتری تبدیل شد! کارنامه کلی برنامههای این شخصیت عروسکی که از سوی برخی منقدان لقب «پدبده فرهنگی» را کسب نموده است، به طور خلاصه در جدول زیر گردآوری شده است:
|